Kompresör tutukluğu

Kompresör yağıyla çalışacak şekilde tasarlanmış tüm kompresörler, kompresöre kötü yağ/soğutucu girişi durumunda arıza çıkartacaktır, çünkü kompresör yağlanmamış/soğutulmamış olacaktır. Örneğin, bir motor yağ veya soğutucu olmadan çalıştırılırsa motor arıza verir.

Kompresörün normal çalışması sırasında bileşenler, sürtünmeyi azaltan ve ısı dağılımını sağlayan bir yağ tabakasıyla yağlanır. Kompresör, bir yağ ve soğutucu karışımını klima sisteminden geçirir. Bu karışım, kompresörün hareketli dahili bileşenlerini yağlar ve soğutur. Sistem soğutucusu ısı taşıyıcı görevi görür ve bileşenin yağlanması ve bileşenlerden ısı atımı konusunda yardımcı olur. Zayıf yağlama, ısı artışına ve bileşenlerin genleşmesine yol açar. Genleşme sonucunda, bileşenlerin etrafındaki alan azalır/kalkar ve yağ tabakası kaybolur. Yağ tabakasının kaybolması metalin metalle temas etmesine yol açar ve tutukluk oluşur.

SDH kompresörleri açısından, genel olarak tutukluk yapan yerler merkezi bilye ve piston çubuğu soketleridir. Merkezi bilye tutukluğu, kompresör ve/veya merkezi bilyede yeterli yağlama ve soğutma olmadığında ortaya çıkan tutukluğa örnektir. Bu arıza genelde merkezi bilyenin erimesi ve sabit dişlilere kaynamasıyla sonuçlanır.*

SDV kompresörleri söz konusu olduğunda, tipik olarak tutukluk yapan bölge denge halkası olacaktır.

* Üretim hatası olduğu tespit edilmiş kompresörler Sanden garantisi kapsamındadır.

Klima arızaları açıklaması

PX kompresörleri söz konusu olduğunda, tipik olarak tutukluk yapan bölge piston ayakları ve eğik plaka olacaktır.

TR kompresörleri söz konusu olduğunda, tipik olarak tutukluk yapan bölge kaydırmanın merkez bölgesi olacaktır.

Tutukluk, yağlama ve soğutma eksiği sebebiyle ortaya çıkar. Bu durum aşağıdakilerden kaynaklanabilir:

• Yetersiz şarj sebebiyle soğutucu akışı eksikliği.
• TXV tıkanması veya arızası.
• Termostat arızası.
• Evaporatöre hava akışı olmaması (üfleme fan motoru arızası).
• Sızıntı veya yağ tutucu nedeniyle soğutucu ve/veya yağ eksikliği.
• Devirin çok uzun olması veya sistemde yetersiz şarj olması sebebiyle dönüş yağı eksikliği.
• Sistemde kirlilik sebebiyle sistemde tıkanma.
• Arızalı merkezi bilye veya temas eden dişli yüzeyi.
• Hatalı sistem şarjı sebebiyle sıvı yavaşlaması.
• Sıvı soğutucunun kompresöre dolması (kompresör bağlıyken merkezi bilyenin etrafındaki yağ tabakasını kaldırır).

Debriyaj kayması

Debriyaj kayması, armatür plakasının debriyaj rotoruyla senkronlu şekilde tutunup dönmemesi sonucu oluşan bir durumdur. Debriyaj kayması, yüksek tork gerektiren koşullarda, çok düşük voltaj beslemesi koşullarında veya debriyaj yıpranması sonucunda ortaya çıkar. Güç verildiğinde alan bobini, debriyaj rotorunu ve armatür plakasını manyetize eden bir elektromıknatıs haline gelir. Sürtünme ve manyetik çekim, armatür plakasının ve debriyaj rotorunun birbirlerine kilitlenmesine (debriyaj tutunması) ve kompresör milini döndürmesine yol açar.

Debriyaj kayması spesifik olarak, armatür plakasının rotorla düzgün şekilde kilitlenemediğinde oluşan bir durumu tanımlar. Bu durumda, armatür rotor yüzeyine doğru sürüklenme (kayma) eğiliminde olacaktır. Bu sürüklenme (kayma) yoğun bir sürtünme ve ısınmayla sonuçlanır. Kayma devam ettikçe ısı armatür plakası üzerinde deformasyona yol açar. Lastik armatürlerde, debriyaj kayması lastik damperin erimesine yol açabilir ve bunu takiben tüm debriyaj mekanizmasının arızalanmasıyla sonuçlanabilir.

Debriyaj kayması ve aşırı ısınmanın muhtemel sebepleri:

• Klima sistemi kapalıyken kartere sıvı migrasyonu.
• Sıvı yavaşlaması -yüksek mil dönme torkuna sebep olur. Bu, armatür plakasının dönmesini engeller ve kaymaya yol açar.
• Sürtünme yüzeylerinde kirlilik -temas eden iki yüzeyde sürtünme katsayısını azaltır ve armatürün kaymasıyla sonuçlanır.
• Alan bobininde düşük voltaj -alan bobininin manyetik alan gücünde azalmaya sebep olur.
• Sistemde fazla basınç -yüksek mil dönme torkuna sebep olur. Bu, armatür plakasının dönmesini engeller ve kaymaya yol açar.
• Motor donanımı arızalı bağlantı – alan bobinine yetersiz akım uygulanmasıyla sonuçlanabilir.

Müşteri hasarı

Müşteri hasarı, hatalı kurulum, kötü idare ve/veya yanlış sistem uygulamasından kaynaklanan kompresör arızası durumlarını tanımlar.

Klima sisteminde arıza olduğunda kompresörler hasar görmeye yatkındır. Basınç Tahliye Vanaları (PRV), Termal Koruma Şalterleri (TPS) ve Yüksek/Düşük basınç kesme gibi sistem arıza emniyetleri genellikle anormal sistem koşullarında kompresörün hasar görme ihtimalini azaltmak için kullanılır. Bu cihazlar, aşırı anormal bir koşul oluştuğunda sistemi çalıştırılmaz hale getirerek klima bileşenlerinde oluşacak hasarı sınırlarlar.

Geri yollanmış bir kompresör arıza sorumluluğu için analiz edildiğinde, kompresörün kullanım hasarına ve/veya hatalı kuruluma maruz kalıp kalmadığını tespit etmek için inceleme yapılır. Kompresörde harici belirtiler varsa veya arızaya yol açan aşırı koşullara maruz kaldığı belli oluyorsa arıza sebebi müşteri hasarı olarak belirlenebilir.

Müşteri hasarı şunları içerir ancak bunlarla sınırlı değildir:

• Kompresör kulak yatağı hasarı, braket ile kulak yatağı arasındaki yanlış bir boşluktan kaynaklanır. Bazı durumlarda, kompresörü takmadan önce kurulum burçlarının önerilen konuma getirilmesi gerekmektedir.
• Dişlerin soyulması veya portların kırılmasıyla sonuçlanabilen, hortum donanımlarına aşırı tork uygulanması.
• Hatalı saha servisi. Yanlış değiştirilen veya kurulan parçaları takiben kompresör arızası oluşabilir. Tipik bir kontrol listesinde şunlar bulunmaktadır:

–              Yağ kirlenmesi ihtimaline karşı klimanın yıkanması

–              Soğutucu ve yağın değiştirilmesi

–              Genleşme valfinin değiştirilmesi (gerekiyorsa)

–              Tüm yağ sızıntıları onarılmalıdır

• Debriyaja mekanik hasar, çizikler, sıyrıklar, ezikler, hava boşluğu değiştirildi, kurşun kablolar çıkarıldı, sıkıştırıldı, kesildi vs.
• Kompresör silindir bloğunda mekanik hasar.
• Sistemde ve/veya kompresörde arızaya sebep olabilecek onaylanmamış kimyasalların eklenmesi.
• Kompresörün uygunsuz paketlenmesi veya taşınması.
• Kompresöre uygunsuz modifikasyon, örn. boyama, kaplama, cilalama vs.

Nem kirlenmesi

Klima sistemine nem girdiği koşullarda oluşabilen arızayı tanımlar.

Klima kompresörü, belirli kontrollü koşullar altında verimli şekilde çalışmak üzere tasarlanmıştır. Kirletici maddelerin sisteme girmesi halinde kompresörün verimliliğini, etkinliğini ve dayanıklığını azaltırlar.

Bu bağlamda nem, herhangi bir yapıda suyu tanımlamaktadır (katı, sıvı veya gaz). Klimaya nem girdiğinde, sistemin soğutucusuyla birleşip asidik

bir çözelti oluşturabilir ve bu da dahili kompresör bileşenlerini aşındırabilir. Bu durumda, nem doğrudan kompresör arızasına sebep olmaz; arıza, paslanma ve/veya aşınmadan kaynaklı olarak zayıflayan bir parçanın sonucu olarak ortaya çıkar.

Nem, genleşme valfi seviyesinde buz oluşturabilir ve bu da valfin kararsız işlemesine sebep olabilir. Bu arızanın sonucu olarak, sıvı soğutucu kompresöre ulaşır veya düşük miktarda soğutucu/yağ karışımı kompresöre ulaşır.

Nem, valf plakası gibi dahili parçalarda da aşınmaya sebep olabilir.

Normal kompresör işlevi sırasında pistonlar soğutucu gazı silindirlerde sıkıştırır. Sistemde nem bulunması sıvının yavaşlamasına yol açabilir. Sıvı yavaşlaması, sıvının bir veya daha fazla silindire girmesine müsaade

edildiğinde oluşan durumdur. Sıvı sıkıştırılabilir olmadığından dolayı, pistonlar sıvıyı sıkıştırmaya çalıştığında kompresör contaları zarara açık hale gelebilir. Sıvı yavaşlaması, kalıcı valf hasarı ve azalmış kompresör verimliliğine yol açabilir.

Nem kirlenmesi nemin klima sistemine girmesine ve kalmasına müsaade edilmesi sonucu oluşur. Bu durum aşağıdakilerden kaynaklanabilir:

• Sistemin uygunsuz vakumlanması.
• Kirlenmiş sistem bileşenleri.
• Kirlenmiş soğutucu ve/veya yağ.
• Doymuş veya arızalı nem tutucu
• Hortumlardan su geçirgenliği.
• Başlıksız hortumları veya herhangi bir klima bileşenini uzun süre boyunca havaya maruz bırakmak.
• Emme/tahliye kapaklarının kompresörde bulunmaması
• Nem tutucu, klima sistemi üreticisinin tavsiye edilen servis periyoduna göre değiştirilmelidir